مضاف و مضاف الیه

مضاف و مضاف الیه
Ad tamlaması

در زبان فارسی وقتی دو اسم در کنار هم توسط یک کسره کوچک قرار میگیرند مضاف و مضاف الیه را می سازند و فرق آن با صفت و موصوف این است که دو " اسم " کنار هم قرار میگیرند.
مانند : کیف مریم
ولی در صفت و موصوف یک اسم و یک صفت کنار هم هستند .
مانند : دختر زیبا که زیبا صفت و دختر اسم است .

در زبان ترکی استانبولی هم قاعده به همین شکل است با این تفاوت که ابتدا مضاف الیه نوشته میشود و سپس مضاف .
مانند : کیف مریم
meryemin çantası

در زبان ترکی دو نوع مضاف و مضاف الیه داریم .
معلوم - belirtili
نامعلوم - belirtisiz

نامعلوم :
این نوع مضاف و مضاف الیه معمولا چند حالت زیر را نشان می دهد .
- گویای شغل کسی باشد
راننده تاکسی - taksi şoförü
مهندس عمران - inşaat mühendisi
- مکان خاصی را نشان می دهد
محوطه جریمه - ceza sahası
میدان ونک - vanak meydanı
- نوع یا جنس چیزی را نشان بدهد
بافتنی دستی - el örgüsü
دستکش پشمی - yün eldiveni
- چیزی را به صنف یا جنسیت خاصی نسبت بدهیم
لباس زنانه - kadın elbisesi
کفش بچگانه - çocuk ayakkabısı
مضاف و مضاف الیه نامعلوم معمولا از این چهار حالت خارج نیست .
در این نوع از مضاف و مضاف الیه کلمه اول یعنی مضاف الیه پسوند نمی گیرد و کلمه دوم پسوندهای زیر را میگیرد .
i ، ı ، u ، ü
si ، sı ، sü ، su

نکته :
اگر کلمه دوم به حرف صدادار ختم شده باشد وجود " s " میانجی یا کمک کننده لازم است و این حرف کمک کننده مخصوص مضاف و مضاف الیه میباشد و جایگزینی برای " y " کمک کننده است .

معلوم :
این نوع مضاف و مضاف الیه بیشترحالت مالکیتی دارد .
وقتی میگوییم کفش مریم یعنی کفش مال مریم است .
در این نوع مضاف و مضاف الیه هردو کلمه پسوند می گیرند .
کلمه اول پسوندهای زیر :
(n) in ، ın ،un ، ün
کلمه دوم هم پسوند های زیر :
( s) i ، ı ، u ، ü

نکته :
چون تمام این پسوندها حروف صدادار هستند پس
اگر کلمه اول به حرف صدادار ختم شود وجود N کمک کننده لازم است .
اگر کلمه دوم به حرف صدادار ختم شود وجود S کمک کننده لازم است .
کیف سیما - sima(nın) çanta(sı)
خیابان های تهران - tahran(ın) sokaklar(ı)
ماشین شیوا - şiva(nın) araba(sı)

نکته :
اسامی آدمها همیشه جز مضاف و مضاف الیه معلوم هستند .

نکته :
اگر در جمله ای ضمیر اشاره bu وجود داشته باشد در این صورت هر دو کلمه پسوند می گیرد یعنی مضاف و مضاف الیه معلوم است به مثال زیر دقت کنید .
çocuk ayakkabısı çok pahalı
کفش بچگانه خیلی گران است
در اینصورت شامل حالت اول میشود یعنی کلمه اول پسوند نمیگیرد .
ولی در مثال زیر :
bu çocuğun ayakkabısı çok pahalı
کفش (این) بچه خیلی گران است
چون اشاره به کفشی شده که مال بچه است پس حالت دوم است و هر دو کلمه پسوند میگیرد .